Yangına karşı alınabilecek en güvenilir önlemlerden biri doğru yangın söndürücüye sahip olmaktır. Bunun için yangın tipine göre uygun olan söndürücüleri bilmek gerekir. Peki yangın söndürücü sınıfları nelerdir?
Yangın söndürücüler, söndürmek için tasarlandıkları yangın türlerine göre sınıflandırılır. Yangın söndürücülerin beş temel sınıflandırması vardır. Yangın söndürücüler, ne tür yangınlar için tasarlandıklarını gösteren harf şeklinde veya resimli sembollerle etiketlenir. Böylece kullanıcılar bu harf ve resimlerden yola çıkarak söndürücüyü kullanabilmektedir.
Yangın Söndürücülerin Sınıflandırılması
A, B, C, D ve K olmak üzere harflerle sembolize edilen beş yangın tipi vardır:
A Sınıfı
A Sınıfı yangınlar, kumaş, ahşap, kağıt, kauçuk ve birçok plastik gibi sıradan yanıcı malzemelerden doğan yangındır. A dereceli söndürücüler, bu sıradan yanıcı malzemelerle gerçekleşen yangınları söndürmek için tasarlanmıştır.
B Sınıfı
B Sınıfı yangınlar benzin, alkol, yağ bazlı boyalar, cilalar gibi yanıcı ve parlayıcı sıvıları içerir. Bu nedenle, B sınıfı yangın söndürücüler, yanıcı ve yanıcı sıvıları içeren yangınları söndürmek için tasarlanmıştır.
B sınıfı yangınlarla ilgili unutmamanız gereken bir şey vardır. Bu tip bir yangında, yakıt kaynağının derhal kapatılabilecek bir durumda değilseniz yangına müdahale etmemelisiniz. Yanıcı gaz içeren bir yangını söndürmeye çalışmayın. Aslında yanan tek yakıt sızan madde ise, yangını söndürmek için en iyi yöntem yakıt beslemesini kapatmaktır.
Yanıcı bir gaz yangınının yakıtı kapatmadan söndürülmesi, başka sorunlara yol açabilir. Yanmamış gazın atmosfere kaçmasına izin vermemek gerekir. Bu tehlikeli bir gaz birikimine neden olabilecek bir hamledir. Serbest kalan gazın bir ateşleme kaynağına maruz kalması durumunda patlama meydana gelebilir.
C Sınıfı
C sınıfı yangınlar, enerjili elektrikli ekipmanları içerir. C dereceli söndürücüler, elektrikli ekipmanları içeren yangınlarda kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Bu tip bir yangında da elektrik akışını kesmek gerekebilir. Ancak bu her zaman güvenli bir hamle de olmayacaktır.
D Sınıfı
D sınıfı yangınlar magnezyum, titanyum ve sodyum gibi yanıcı metalleri içerir. D dereceli söndürücüler, yanıcı metalleri içeren yangınları söndürmek için tasarlanmıştır.
Yaygın olarak kullanılan yangın söndürücü maddeler, yanıcı bir metal yangınıyla reaksiyona girerek yangının şiddetinin artmasına neden olabilir. Yanıcı bir metal yangınını söndürmek için başvurulacak ilk yöntem, yanan malzemeyi kum gibi malzeme ile reaksiyona girmeyecek maddeyle kaplamaktır.
Eğer yanıcı metallerle çalışmanızı gerektiren bir ortamdaysanız en akıllıcası bu tip bir yangına uygun yangın söndürücüye sahip olmaktır.
K Sınıfı
K sınıfı yangınlar, bitkisel yağlar, hayvansal yağlar veya pişirme aletlerindeki katı yağları içerir. K dereceli söndürücüler, ticari pişirme cihazlarında kullanılan bitkisel yağlar, hayvansal yağlar veya katı yağları içeren yangınları söndürmek için tasarlanmıştır.
Büyük miktarlarda yiyecek hazırlamak için fritözlerin ve/veya ızgaraların kullanıldığı durumlarda normalde K dereceli söndürücüler gereklidir. Bir örnek, restoranlarda ve kafeteryalarda bulunanlara benzer bir ticari mutfak olabilir.
Çok Amaçlı Söndürücüler
Çoğu portatif söndürücü, birden fazla yangın sınıflandırmasıyla kullanım için derecelendirilmiştir. Örneğin, BC derecesine sahip bir yangın söndürücü, yanıcı sıvılar ve enerjili elektrikli ekipmanları içeren yangınlarda kullanıma uygundur. ABC derecesine sahip bir söndürücü, sıradan yanıcı maddeler, yanıcı sıvılar ve enerjili elektrikli ekipmanları içeren yangınlarda kullanıma uygundur. Birden fazla tehlikeyle kullanım için derecelendirilmiş bir yangın söndürücü, her bir tehlike türü için bir sembol içermelidir.
Yangınla Mücadele
Yangınların nasıl önleneceğini anlamak için yukarıdaki bilgilerden de anlayacağınız üzere yangının nasıl oluşabileceğini bilmek önemlidir. Bir yangının meydana gelmesi için aynı anda dört unsurun mevcut olması gerekir:
- Yakıt veya yanıcı malzeme – kağıt veya tahta gibi yakılacak bir şey.
- Isı – malzemeyi tutuşma (yanma) sıcaklığına yükseltmek için.
- Oksijen – yanmayı sürdürmek için.
- Kimyasal reaksiyon – yanma süreci.
Bu dört elementten herhangi birini çıkarırsanız, ateş yanamaz. Yani yangının devam etmesi için enerji kaynağının, ısının, oksijenin ve kimyasal reaksiyonun var olması gerekir. Yangın söndürücüler de bu dört elementten herhangi birini ortadan kaldırma mantığıyla çalışırlar.
Yangınla Mücadele Hakkında Ne Bilmeliyim?
Yangınla mücadele etmek için uygulanması gereken bazı yöntemler vardır. Bu sayede yangının büyümesi engellenebilir. Ancak aşağıdaki durumlardan biri olması halinde asla ateşle mücadele etmeyin:
- Hangi malzemenin yandığını bilmiyorsanız.
- Ne tür bir yangın söndürücü kullanacağınızı bilmiyorsanız.
- Yangın söndürücünün nasıl kullanılacağını bilmiyorsanız.
- Yangın, başladığı noktanın ötesine yayılıyorsa.
- İçgüdüleriniz size yapmamanızı söylüyorsa.
Kimi zaman yangın hakkında eğitim almış olanlar bile tam olarak ne yapması gerektiğini bilemezler. Eğer siz de durumla başa çıkma yeteneğinizden emin değilseniz yangınla mücadele etmeyin. Veya ne yapmanız gerektiğini biliyorsanız ancak veya doğru tipte yangın söndürücünüz yoksa, yangını söndürmeye çalışmamanız gerekir. Bu durumda yapmanız gereken, yangın alarmını çekin, alanı boşaltın ve ardından itfaiyeyi arayın.
Farklı Taşınabilir Yangın Söndürücü Türleri Nelerdir?
Farklı yangın sınıflarıyla mücadele etmek için farklı yangın söndürücü türleri olduğunu artık biliyoruz. Yangın söndürücülerin her birinin kendine has özellikleri, yetenekleri ve sınırlamaları vardır. Bu sebeple farklı kategorilerde gösterilmektedirler. Üç ana portatif yangın söndürücü türü şunları içerir:
Sulu Söndürücüler
Sulu söndürücülerin yaklaşık üçte ikisi suyla doldurulur ve ardından hava ile basınçlandırılır. A Sınıfı yangınlar için kullanıldığında, bu söndürücüler yanan malzemelerden ısıyı uzaklaştırır.
Elektrik yangınını söndürmek için su kullanmayın. Su iyi bir iletkendir ve elektrik çarpması olasılığını artırabilir.
Yanıcı sıvı veya yemeklik yağ yangınlarını söndürmek için su kullanmayın. Su, sıvının ve ateşin yayılmasına yardımcı olduğu için etkisizdir.
Karbon Dioksit (CO2) Bazlı Söndürücüler
Söndürme ortamı basınçlı CO2’dir. B sınıfı ve C yangınlar için kullanıldığında, CO2 kapaklar da örtüsü yakıt ve oksijenin yüzeye reaksiyonu durdurur. CO2 söndürücü kullanırken dikkatli olun. Orta düzeyde bir püskürtme aralığına sahiptir ve yalnızca 10 ila 30 saniye sürer. Püskürtme tüpünün ucuna takılı sert bir boynuz, püskürtücüyü hedef alana tutmaya ve hedeflemeye yardımcı olur.
Kuru Kimyasal Söndürücüler
Kuru kimyasal söndürücüler en yaygın olanıdır ve birkaç tipte mevcuttur. Bu söndürücüler, söndürmek için tasarlandıkları sınıflara göre işaretlenecektir (Örneğin, ABC tipi yangın söndürücü, A, B ve C Sınıfı yangınları söndürecektir).
Söndürücüler, yakıt ve havadaki oksijen arasında bir kopukluk oluşturan bir ince toz örtüsünü boşaltır. Toz ayrıca kimyasal reaksiyonu kırmak için çalışır. Kısa ila orta püskürtme aralığına sahip oldukları ve yalnızca 10 ile 25 saniye sürdükleri için kullanırken doğru olun.